Het valt me op hoe vaak ik de vraag krijg of mijn moeder mij nog herkent. Het blijkt toch minder bekend te zijn dat mensen met een ver gevorderde ziekte van Alzheimer uiteindelijk reduceren tot nagenoeg niets. Niet vergeetachtig of emotioneel. Niet verward of boos Nee gewoon niets meer.
Ik kon het mij ook niet voorstellen hoor een paar jaar geleden. Toen was ik ook 1 van de mensen die gevraagd zou hebben of “ze je nog wel herkend”. Inmiddels weet ik beter. Dat houd niet in dat dit altijd zo is. Sommige hebben het twijfelachtige geluk dat hun lichaam het voor gezien houd alvorens men in de apathische fase komt. Sommige hebben dat geluk niet. Ze verteren langzaam weg. Gelukkig is in mijn ervaring het overgrote deel van het “ik stap er vroegtijdig uit” type en hoeven zij en de omgeving al dat leed niet door te gaan.
Nu kijkende naar een jaar of 2 geleden realiseer ik me pas dat er ook heel veel grappige momenten waren. Dat ze aan mijn partner stiekem vroeg “wie is die mijnheer?” terwijl ze wees naar mij. Toen schokkend nu, met de wetenschap die ik nu bezit, eigenlijk best komisch.
Ik ben zo’n beetje de laatste die haar regulier bezoekt. Er kwamen er al weinig maar inmiddels is weinig vaak 1. Gelukkig heeft ze schatten van verzorging en fantastische vrijwilligers om zich heen die allemaal hun steentje bijdragen in het schrale geluk en welzijn van onder andere mijn moeder. Hulde voor hen, gewoon omdat ze er zijn en het doen.
Maar zoals gezegd ik kom nog. Niet elke dag en soms zelfs een tijdje niet. Geen gelegenheid of de 2 jongste gooien roet in het eten. Die kun je sowieso niet meenemen naar een verzorgingshuis. De jongste begrijpt het niet en vind de overdreven aandacht maar eng.
Als ik dan bij haar ben ligt ze meestal in bed, zeg 9 van 10 keer. Ik sta of zit naast haar en geef haar eten of drinken. Dan is het wel klaar… Praat een beetje, maak een geintje en geef haar een kus. Vandaag zoals alle keren…
Vandaag nam ik iets meer tijd, ging naast haar bed zitten en begon te kwekken. Gewoon te praten. Het komt niet meer aan maar ja een beetje voor je uit staren is ook zo wat… Dat doen al veel mensen om haar heen. Gewoon praten dus. En zonder weerwoord of interactie praat je anders. Je kiest zelf waar je over het gaat hebben en zal niet worden gestoord als je onderwerp niet goed gekozen is. Ik begon een beetje over vroeger. Gewoon omdat ik denk dat als er ooit nog iets aan komt in haar verteerde brein dan zal iets van vroeger meer indruk en kans maken.
Nou is mijn “vroeger” met mijn 43 jaren natuurlijk beperkter als die van haar maar goed… toch doen.
Ik vertel wat ik van haar weet van vroeger, wat ze me verteld heeft toen ik een kleine jongen was. Over de achterhoek, de oorlog, het leven na de oorlog, nichten en neven, ooms en tantes. Uiteindelijk kom je in het tijdsbestek waar ik ook een deel begon uit te maken van haar leven.
Gaandeweg worstel ik me door de kleuterschool, basis school en herinner me steeds nieuwe dingen. Het meisje waar ik verliefd op was, mijn beste vriend die ging emigreren en mijn andere beste vriend verhuizen, scheiding.
Ik denk aan mijn eerste brommer, althans de brommer van mijn broer ;). Aan het sleutelen in de schuur, tuin en zelfs op de eetkamertafel in huis. Carburateur, sproeistuk, vlotter, zuiger, zuigerring en cilinders… Alles heeft de achterkamer wel een keer gezien. Of mijn clandestiene aanleg van telefoon naar mijn kamer toen ze naar de kerk waren. Het plaatsen van een GPA (grote antenne voor de 27mc) je raad het al, toen ze naar de kerk waren.
Uitbranden van de uitlaat Althans de demper, schuren en spuiten van frames van brommers.. Een auto toen ik 17 was…
Het kon eigenlijk nooit te gek. Die arme ouders hadden wat te stellen met ons :). Trouwen, kinderen, honden.. Helaas was mijn vader daar al niet meer bij maar zij wel.
Terug kijkende naar die tijd geeft een warm gevoel. Het was een echt gezin met ook echte problemen en onoplosbare zaken. Maar bovenal was het een echt gezin.
Heel soms, tijdens mijn monoloog richting mijn moeder, lijkt het alsof ze reageert. Alsof ze even weet waar het over gaat… Maar helaas blijkt dat niet zo te zijn. Ze is weg en dat is dat.. Herinneren zijn alles dat rest en een oud mager en lege geest in bed.
Hey Menno, ik kom net zelf van mijn moeder af en ik voel je helemaal. Toen ik je net begon te volgen was je moeder nog niet (veelal) aan bed gebonden en nu wel. Die achteruitgang is schrijnend. Wat deze ziekte met een mens doet is schrijnend. Hard. Mensonwaardig. Ook ik ga met tijd en wijle vaker en soms even niet. Met een gezin is er idd altijd wel wat. Maar soms trek ik het ook even niet. Mijn kinderen gaan wel mee, maar vinden dit soms heel lastig. Maar mijn moeder ligt niet in bed. Nog niet. Ze gaat duidelijk achteruit. En ik denk aan jou. En hoe het met jouw moeder is vergaan sinds ik je ken. En ik voel …. heel veel. Ik kan het niet omschrijven maar ik weet dat jij het snapt. Heel veel kracht voor jou om dit voor je moeder tr kunnen blijven doen. Kus.
Ik snap exact wat je bedoelt… Dank je en jij evenveel sterkte en geniet, gek woord, van alle kleine momenten…
Dank je! Jij ook! En dat doe ik ook. Kleine momenten van geluk. Vandaag was dat momentje waarop ze aan mijn zoontje vroeg waar het meisje was. Mijn dochter dus, die niet mee was. Fijn dat ze zich dat toch herinnert, dat er altijd een jongetje én meisje bij me zijn. 😉
Juist die reacties.. Goud, puur goud!
Dank je ook deze keer weer Menno.Prachtig hoe je vertelt over jouw monoloog en zich ontvouwende herinneringen..Het klinkt trouwens als een dialoog , die jullie samen hebben. Zij als stille getuige , een onzichtbaar veld van bewustzijn tussen jullie , van waaruit de herinneringen kunnen opstijgen en jij als vertolker van….
Ontroerend en herkenbaar.
De liefde spat er vanaf.
Ik noem dikwijls jouw zo mooi verwoorde ervaringen als ik trainingen geef aan mensen in de zorg
Zoals ik ook vertel over mijn eigen ervaringen met mijn dementerende vader en hoe het is om familielid en mantelzorger te zijn.
Heel dichtbij en betekenisvol.
Dank aan jou en je moeder.
Warme groet
Yvonne
Hoi Yvonne, wat bijzonder trouwens dat je ons “gebruikt” in je training. Mijn moeder moest eens weten 🙂 ze zou trots zijn! Dank je voor je reactie.. Hoe gaat het bij jou nu?
Blijft toch bijzonder evengoed dat wij mensen zo aan het leven ‘hangen’ en ogenschijnlijk allang klaar zijn met dit leven……. voor ons gezonde mensen………
Ik en met mij iedereen denk ik, vraag me af of zij niet in een wereld zijn waar alleen jouw moeder en haar lotgenoten kunnen komen terwijl ze nog op aarde leven.
Ik zou wel in hun wereld willen stappen als gezonde om erachter te komen wat zij zien, horen, voelen en ruiken en noem maar op.
Als verzorger merk ik dat er nog heel veel gevoel is en daar maak ik dan maar dankbaar gebruik van, want het is het enige contact wat je nog lijkt te maken.
En toch…..ben ik er niet helemaal van overtuigd dat ze niks meer begrijpen van wat er gezegd wordt, aanhakend op jouw verhalen vertellen aan je moeder.
Evengoed blijft het moeilijk, want het is wel je moeder en wat ik weer mocht leren was opnieuw van haar leren houden hoe ze was geworden als demente moeder (lees…..nogal veranderd….. )
Ik heb echt veel van haar geleerd toen ze nog gezond was, maar zeker ook toen ze dement was. #liefde Liefde komt in vele vormen…… en de pijn ervan ook……….
Ik zou ook best eens een reis willen nemen in hun wereld. Hoop altijd maar dat ze misschien in een droomwereld leeft en geen benul meer heeft van het leven zoals wij dat kennen. Voor ons is het lastig om de alleen de buitenkant te zien.
Vorige week stierf een medebewoner van pap, nummertje 3 in een week trouwens, en de reactie van mijn broer was: “de bofkont” …..
Och zo begrijpelijke reactie.. Denk dat ik hetzelfde had gezegd…
Gewoon een knuffel voor jou M
XXXX ………..